Tsunamiler için küçük kıyamet adlandırmasının kullanıldığını duymuş olabilirsiniz. Ancak bazıları hiç de küçük değil… Lituya Körfezi Tsunamisi de bunlar birisi!
Bu felaketi ilk defa duyuyor olabilirsiniz. Yaşandığı bölgede çok az kişi yaşaması dolayısıyla ucuz atlatılmış bir felaket olarak adlandırmak yanlış olmaz çünkü NASA, felaketin üzerinden 60 yıldan fazla geçmesine rağmen yıkımın uzaydan hala görülebildiğini söylüyor.
Tsunami nedir ve nasıl oluşur?
Tsunami, Japonca “liman dalgası” anlamına gelen bir kelimedir. Kelimenin Japonca olmasına şaşırmamak gerek!
Okyanus ya da denizlerin dibinde oluşan deprem, volkan patlaması ve bunlara bağlı olarak zeminde oluşan çökme ve kaymalar gibi tektonik olaylar sonucu denize geçen enerji nedeniyle oluşan uzun salınımlı dev deniz dalgasına tsunami denir.
Siz bir de megatsunamiyi görün!
Adından da anlaşılacağı üzere daha büyük dalgalara sahip tsunamilere “megatsunami” denir. Ancak tek fark dalga boyları değildir.
Normal tsunamiler deniz tabanının hareketinden kaynaklanmaktadır ve açık denizde dalga yüksekliği daha düşüktür. Megatsunamiler ise büyük toprak kaymaları ve denize düşen gök taşı gibi diğer olaylardan kaynaklanmaktadır.
Büyük toprak kaymaları ve denize düşen gök taşı, çok büyük miktarda suyun hızlı bir şekilde yer değiştirmesine neden olur. Bu durum da megatsunamiler oluşturmak için birebirdir.
Bu zamana kadar görülen en büyük tsunami: Lituya Körfezi Tsunamisi
9 Temmuz 1958 tarihi gecesi saat 22.15’te Alaska’nın Lituya Körfezi’nde meydana gelen 7.8 şiddetindeki depremin ardından meydana gelen heyelan yüzünden 90 milyon ton kaya bir anda körfeze düşmüştür.
90 milyon tonun 8 milyon damperli kamyon yüküne eşit bir ağırlık olduğunu söylersek büyüklüğü algılamamız çok daha kolay olacaktır.
Lituya Körfezi Tsunamisi tam bir felakettir desek yeridir!
Bu kadar fazla kayanın bir anda körfez sularına düşmesiyle birlikte dünya tarihinin en büyük tsunamisi oluştu. 524 metre boyuna ulaşan dalgalar, kıyı şeridindeki ağaçları kökünden söktü ve büyük bir felakete yol açtı.
Tsunamilerin boyutlarıyla ilgili yapılan bir YouTube videosunda da görülebildiği gibi, Lituya Körfezi Tsunamisi’nin dalga boyu o kadar büyüktü ki üst üste dizilmiş 8 adet Boğaz Köprüsü’nü(sudan yüksekliği) ya da 13 adet Galata Kulesi’ni içine alabilirdi.
İnsanların az olduğu bir bölgede gerçekleşmiş olması büyük şans.
Bu nedenle yalnızca 5 kişi hayatını kaybetti. Lituya Körfezi Tsunamisi en büyük tsunami olsa da en ölümcül tsunami değildir.
Tsunamiye şahit olanların anlattıkları, gerçeküstü bir görüntü olduğu yönünde. Bununla beraber bir balıkçının anlattıkları, tsunaminin büyüklüğünü gözler önüne sermektedir.
Balıkçı, dalgaların kendisini bir ağacın tepesine fırlattığını ve orada kaldığını anlatıyor. Böyle bir şey yaşayabilecek olmak bile tüyler ürpertici…
