Saksağan denilince pek çok kişinin aklında bir resim canlanmadığı için ‘şu kargaya benzeyen kuş’ deriz ama aslında bu ikisi tamamen farklı iki kuş türüdür. Onlarca farklı türü ile dünyanın farklı noktalarında karşımıza çıkan saksağanların aslında her birinin geliştikleri bölgeye göre değişen özellikleri vardır. Hatta bunlardan bazıları zaman içerisinde bulundukları bölgelerin halk hikayelerinde bile kendilerine yer bulmuşlardır.
Saksağan kuşlarının bu kadar özel olmalarının en önemli nedeni çok zeki olmaları. Aynada görünce kendini tanımasının yanı sıra insan seslerini taklit ederek sizinle sohbet bile edebilir. Bahçelerdeki ve tarlalardaki ürünlere, özellikle de hasat döneminde zarar vermeleri ise onların kırsal kesimde pek sevilmemelerine neden olur. Gelin saksağan kuşlarının ilginç özelliklerine yakından bakalım.
Saksağan kuşları hakkında bilgiler:
- Saksağan ve karga aynı değildir ama kuzen sayılırlar.
- Bir saksağan aynada kendini tanıyacak kadar zekidir.
- Alın saksağanı karşınıza muhabbet edin.
- Bazen kamikaze gibi davranabiliyorlar.
- Kin tutarlar mı bilinmez ama sizi asla unutmazlar.
- Saksağan ömrü oldukça uzundur.
- Saksağan türlerinin her birinin kendine özgü bir dış görünüşü var.
- İşitme duyuları hayranlık vericidir.
- Parlak nesneler en büyük kabuslarıdır.
Saksağan ve karga aynı değildir ama kuzen sayılırlar:
Saksağan kuşlarını gördüğünüz zaman aklınıza gelen ilk kuş karga olur çünkü renkleri olmasa bile tipleri birbirine oldukça benzer. Fakat girişte de bahsettiğimiz gibi bunlar aynı tür değildir. Yine de çok uzak sayılmazlar çünkü hepsi Corvidae kuş familyasının üyeleridir. Bu familyada karga ve saksağanın yanı sıra; kuzgun, küçük karga, alakarga, ağaçkakan ve fındık kıran gibi kuşlar da bulunur. Corvidae familyası, bilinen en zeki kuş familyasıdır.
Bir saksağan aynada kendini tanıyacak kadar zekidir:
Aynada kendini tanımak bazı memelilerde yaygın olarak gördüğümüz bir durum olsa bile kuşlarda çok fazla görülmez. Araştırmacılar, saksağanların boyunlarına farklı bir renk sürdüler ve onları aynanın karşısına koydular. Saksağan hemen boynundaki farklı rengi fark ederek orayı kaşımaya başladı. Yani kendini tanıdı, farklılığı gördü ve müdahale etti. Bir nevi bizim aynaya bakıp yüzümüzde bir kızarıklık gördüğümüzde yaptığımız gibi bir tepki verdi.
Alın saksağanı karşınıza muhabbet edin:
Tabii bunu papağanların ya da muhabbet kuşlarının insan seslerini kelime kelime taklit etmesi gibi düşünmeyin ama insanlarla vakit geçiren saksağanların bir süre sonra gerçekten de insan sesine benzer sesler çıkardıkları görülüyor. Bunu bir şekilde uyum sağlamak için yaptıkları düşünülüyor ancak nedeni hala kesin değil. Evcil saksağan besleyen bazı kişiler işi bir adım ileri götürüyor ve bu kuşlarla gerçekten de sohbet ettiklerini söylüyorlar.
Doğada sürüler halinde yaşayan saksağanlara baktığımız zaman aslında bu durumun normal olduğunu görüyoruz. Çünkü sürü üyeleri anlaşmak için pek çok farklı tonda sesler çıkarıyorlar. Eğer insanlarla yaşayan bir saksağan da onları kendi sürüsünün bir üyesi gibi görüyorsa onlarla anlaşacak sesler çıkarması mümkün. Yine de çiftleşme sesini duyarsanız biraz uzaklaşın.
Bazen kamikaze gibi davranabiliyorlar:
Elbette bir tehlike gördüklerinde kendilerini direkt onun içine atıp ölüm uçuşu yapmıyorlar ama bombalama adı verilen bir teknik kullanıyorlar. Bazı saksağan türleri insanları ya da olası tehlikeleri gördükleri zaman yüksek bir konumdan hızla yere doğru uçuyorlar ve bu sırada son derece rahatsız edici sesler çıkarıyorlar. Böylece tehlike yaratan şeyin korkup kaçmasını sağlıyorlar. Eğer bu tür bir davranışa denk gelirseniz yine biraz uzaklaşmanızda yarar var.
Kin tutarlar mı bilinmez ama sizi asla unutmazlar:
Kargaların kin tuttukları hakkında çok yaygın bir şehir efsanesi var ve biraz da olsa doğru ama saksağanlar için böyle bir durum şimdiye kadar görülmedi. Kin tutmuyor olsalar bile saksağanların bir gördükleri yüzü asla unutmadıkları biliniyor. Çünkü beyinlerindeki şekil ve rengi işleyen görsel bölüm son derece güçlü. Kesin olmamakla birlikte saksağanların son dört yılı hatırlayacak düzeyde bir hafızaya sahip oldukları da söyleniyor. Yani kin tutmasalar bile sizi kesin hatırlayacaklardır.
Saksağan ömrü oldukça uzundur:
Saksağanlar tıpkı pek çok kuş yavrusu gibi kör ve tüysüz doğarlar ama yalnızca iki ay gibi kısa bir süre anneleri tarafından beslenirler. 2 aylık olan saksağan kendi yemeğini bulmaya başlar. 3 – 4 yaşına yani cinsel olgunluğa erene kadar ailesi ile yaşayan saksağan daha sonra bir eş edinir ve kendine bir yuva yapar. Ölene kadar tek eşli yaşayan saksağanlar, üye sayısı elliye varan sürüler halinde yaşayabilirler. Ortalama ömürleri 20 yıl olsa bile bu süre türüne ve yaşadığı yere göre değişiklik gösterir.
Saksağan türlerinin her birinin kendine özgü bir dış görünüşü var:
Saksağanlar Avrupa’da, Asya’da, Kuzey Amerika’da, Hindistan’da, Tibet’te ve benzer bölgelerde farklı türler halinde yaşarlar. Bu türler arasında Türkiye’de de gördüğümüz Avrupa saksağanı siyah, beyaz, mavimsi renklere sahiptir ve uzun bir kuyruğu vardır. Fakat her türün özellikleri değişiklik gösterir. Bilinen bazı saksağan türleri şunlar:
- Avrupa saksağanı
- Siyah gagalı saksağan
- Sarı gagalı saksağan
- Arabistan saksağanı
- Mağrip saksağanı
- Kore saksağanı
- Tayvan mavi saksağanı
- Kırmızı gagalı mavi saksağan
- Sarı gagalı mavi saksağan
- Beyaz kanatlı saksağan
- Sri Lanka mavi saksağanı
- Yeşil saksağan
- Sarı göğüslü saksağan
- Cavalı yeşil saksağan
- Bornean yeşil saksağan
- Mavi kanatlı saksağan
- İber saksağanı
İşitme duyuları hayranlık vericidir:
Çıkardıkları ses zenginliğinden ve insan sesini bile taklit etmelerinden aslında az çok ne kadar iyi duyduklarını anladık diyorsanız durun, dahası var. Doğal ortamındaki bir saksağan yerin altında hareket eden solucan ve kurtçuk benzeri canlıları bile duyabilir. Duyduğu anda hamleyi yapan avcımız hızla kazarak avını yakalar. Bu benzersiz işitme duyusunu aynı zamanda doğal avcılarından kaçmak için de kullanır.
Parlak nesneler en büyük kabuslarıdır:
Kargaların parlak eşyalar çalıp yuvalarına götürdükleri bazı kesin olmayan hikayeler var ama saksağanlar için böyle bir durum söz konusu bile değil çünkü onlar parlak nesnelerden çok korkarlar. Özellikle bahçe ve tarlalardaki ürünlere zarar verdikleri için çiftçiler tarafından etrafa bol bol parlak nesne yerleştirildiğini görebilirsiniz. Bu parlak nesneleri gören saksağan grupları rahatsız olacak ve oraya yaklaşmayacaklardır.
Dünyanın en zeki kuş türlerinden bir tanesi olan saksağanlar hakkında bazılarını ilk kez duyduğunuz ilginç bilgilerden bahsettik. Kin tutmama olayında emin değiliz, bu yüzden en iyisi gördüğünüz tüm saksağanlara iyi davranın.
Bu tarz içerikleri okumayı seviyorsanız aşağıdakilere de göz atabilirsiniz:
